O projekcie
Ratowanie i upowszechnianie pomorskiego dziedzictwa kulturowego
Projekt "Warsztaty i konferencja na temat upowszechniania wspólnego dziedzictwa kulturalnego Pomorza – historyczne czasopisma w szczecińskich i greifswaldzkich zbiorach" .
Projekt realizowany przez Książnicę Pomorską w Szczecinie we współpracy z Universitätsbibliothek Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald w roku 2011 w ramach Funduszu Małych Projektów INTERREG IVA Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pomerania. Jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Meklemburgia Pomorze Przednie / Brandenburgia 2007-2013 oraz budżetu państwa.
Czasopisma regionalne są najpełniejszym obrazem życia społecznego. Na Pomorzu mają wyjątkową i długą historię, towarzyszą życiu regionu od połowy XVII wieku. Najważniejszą współcześnie cezurą historyczną dla Pomorza jest rok 1945 i jego podział pomiędzy dwoma państwami – między Polską i Niemcami. Na skutek gwałtownych zmian historycznych zbiór czasopism pomorskich został rozproszony, a częściowo także zniszczony. Praktyka dnia codziennego w polskich i niemieckich bibliotekach oraz archiwach regionu pokazuje, że to właśnie czasopisma regionalne są najczęstszym źródłem wiedzy historycznej i przedmiotem poszukiwań użytkowników zainteresowanych przeszłością. Są także, niestety, najbardziej narażone na upływ czasu i nieodwracalne zniszczenie z powodu złej jakości papieru, na którym zostały wydrukowane. Szybkie ich opracowanie i digitalizacja są pilnym zadaniem do wykonania, zanim unikatowe dokumenty historyczne zostaną bezpowrotnie stracone. W obecnym stanie rzeczy nie istnieje jedna, spójna informacja o polsko-niemieckim zasobie regionalnych czasopism, a dostęp do nich niemal w każdym miejscu jest fragmentaryczny. Dane szacunkowe mówią dziś o ok. 500 tytułach czasopism pomorskich, liczących ok. 20 000 tomów, znajdujących się w różnych bibliotekach i archiwach Polski i Niemiec. Nie istnieje jak dotąd żadne wspólne opracowanie tych ważnych z punktu widzenia historii regionu dokumentów. Realizacja niniejszego projektu może przeciwdziałać stracie zasobu historycznego oraz scalić go na nowo.
Bibliotekarze z dwóch największych bibliotek pomorskich, Książnicy Pomorskiej w Szczecinie i Universitätsbibliothek w Greifswaldzie, podjęli się tego trudnego zadania. Chcą zapobiec bezpowrotnej utracie zabytkowych zbiorów regionalnych. Wspólne warsztaty i seminaria pozwoliły im wyznaczyć cele i odnaleźć metody wspólnie prowadzonych prac, mających na celu jak najszybsze sporządzenie raportów dotyczących obecnego stanu zachowania historycznych czasopism pomorskich, wzajemnego uzupełnienia braków oraz możliwie najszybszej dygitalizacji istniejących zasobów. Jest to jedyny możliwy dziś sposób archiwizacji zagrożonych zbiorów, ich ochrony przed dalszym niszczeniem, oraz udostępnienia użytkownikom w sieci poprzez stworzone wspólnymi siłami bibliotekarzy i informatyków katalogi i przeglądarki online, istniejące ponad granicami państw. Wytypowane wspólnie zbiory zostaną zdigitalizowane i udostępnione przez biblioteki macierzyste w prowadzonych przez nie bibliotekach cyfrowych: bibliotece cyfrowej Universitätsbibliothek w Greifswaldzie oraz w Zachodniopomorskiej Bibliotece Cyfrowej "Pomerania". Dzięki uczestnictwu Książnicy Pomorskiej w Federacji Polskich Bibliotek Cyfrowych wszystkie zdigitalizowane przez bibliotekę zbiory znajdą się również w największej europejskiej bibliotece cyfrowej EUROPEANA.
To ostatnie zadanie wychodzi naprzeciw potrzebom społecznym w zakresie wolnego dostępu do informacji. Dla dzisiejszych mieszkańców Pomorza dostęp do wiedzy na temat przeszłości jest niezbędnym elementem tworzenia i rozwijania własnej identyfikacji kulturowej, pielęgnowania wspólnego dziedzictwa kulturowego regionu, oraz budowania przyszości. Ważnym celem projektu jest włączenie zabytkowych czasopism pomorskich we współczesny obieg informacyjny, ich zabezpieczenie i złączenie w historyczną całość. Innym celem są także działania dydaktyczne prowadzone przez biblioteki mające na celu upowszechnianie wiedzy historycznej oraz popularyzacje postaw zaangażowania i wzajemnego zrozumienia społecznego mieszkańców obu stron granicy polsko-niemieckiej.
